Nikiszowiec powstał na początku dwudziestego wieku jako osiedle robotnicze dla pracowników pobliskiej kopalni. Został zbudowany, kiedy okazało się, że pierwsze osiedle przeznaczone dla górników tej kopalni, Giszowiec, jest zbyt małe. Projektujący Nikiszowiec architekci starali się uniknąć monotonii, przez co miejsce to wyróżnia się na tle innych śląskich dzielnic robotniczych. Osiedle ma za sobą bardzo burzliwą historię, obejmującą między innymi bunty mieszkańców przeciw swojemu pracodawcy. Ze względu na upadek zakładów państwowych, dających zatrudnienie mieszkańcom osiedla, Nikiszowiec stał się miejscem dużego ubóstwa, a co za tym idzie wysokiej przestępczości i uznawany był za miejsce niebezpieczne. Nikiszowiec jest też miejscem kręcenia licznych filmów i seriali opowiadających o Śląsku. Od lat inspiruje artystów wszelkiej maści. Nikiszowiec nieustannie się zmienia, ale pewne rzeczy są takie same od początków istnienia osiedla. Na przykład zakład fotograficzny i restauracja na rynku, działające nieprzerwanie od lat dwudziestych ubiegłego wieku. Obecnie jest niewątpliwą atrakcją turystyczną nie tylko Katowic, ale całego województwa śląskiego. Jest jednym z obiektów na trasie Szlaku Zabytków Techniki, utworzonego w 2006 roku. W roku 2011 osiedle zostało wciągnięte na listę obiektów uznanych za pomniki historii. Pojawiają się też coraz liczniejsze głosy, że powinno się wpisać osiedle na listę dziedzictwa UNESCO.
