W zasadzie nie ma jednej śląskiej gwary. W różnych rejonach Śląska występują różnice. Dlatego prawidłowo powinno się mówić o etnolekcie śląskim, czyli zespole śląskich gwar. Na jego kształtowanie się miały wpływ zapożyczenia z kilku języków, w tym polskiego, niemieckiego i czeskiego. Etnolekt bliższy jest językowi staropolskiemu niż współczesnej polszczyźnie. Trwają spory dotyczące statusu śląskiej mowy. Większość językoznawców zgodnie uznaje ją za dialekt języka polskiego, nie brakuje jednak głosów, i to nie tylko ze Śląska, że etnolekt śląski uznawać należy za oddzielny język. Mowa śląska jest cały czas używana. Można wręcz zaryzykować stwierdzenie, że przeżywa od pewnego czasu swoją drugą młodość. Widać to wyraźnie w wynikach spisów narodowych. W roku 2002 ponad pięćdziesiąt tysięcy osób zadeklarowało, że używa śląskiego w domu. W spisie z roku 2011 deklaracji było już ponad pół miliona. Co ciekawe, śląskiej mowy nie używają tylko osoby starsze i mocno przywiązane do tradycji. Za krzewienie śląskiej kultury i podtrzymanie używalności śląskiego aktywnie wzięli się ludzie młodzi. Używają do tego nowoczesnych narzędzi, na czele z Internetem. Mają swoje własne portale i fanpage na portalach społecznościowych. Okazało się, że młodzi świetnie znają swoją mowę, tylko wstydzą się jej używać. Jednak dzięki odpowiednim działaniom gwara staje się modna, co daje nadzieję na zachowanie jej jeszcze przez długie lata.
